Để mua hàng hoá dịch vụ mua vào không có hoá đơn như hàng nông sản, thuỷ hải sản … từ các bà con nông dân, các hộ kinh doanh, hiện nay rất nhiều doanh nghiệp đang sử dụng Bảng lê theo mẫu 01/TNDN theo quy định tại Thông tư 78/20214 thay cho hoá đơn GTGT đầu vào để phản ánh gái trị hàng mua vào của DN mình.
Tỷ lệ hàng mua vào với Bảng kê trên chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong tổng giá trị hàng mua vào là nguyên vật liệu trong các doanh nghiệp sản xuất nông  – lâm – ngư nghiệp. Điều gì sẽ xảy ra nếu chứng từ mua hàng là Bảng lê theo mẫu 01/TNDN không phải lúc nào cũng đảm bảo là chứng từ hợp lệ theo quy định pháp luật? Việc này có thể dẫn đến những hệ luỵ to lớn, khó lường vì chi phí mua nguyên vật liệu, đầu vào có thể không đủ điều kiện là chi phí được trừ.

Thấu hiểu những băn khoăn này của các Doah nghiệp, Bản đồ kinh doanh BIZMAP & EDUBELIFE xin có bài viết chuyên môn chia sẻ chuyên sâu về chủ đề này

CĂN CỨ PHÁP LÝ

Căn cứ điểm a khoản 1 Điều 30 Luật quản lý thuế số 38/2019/QH14 ngày 13/6/2019:

“Điều 30. Đối tượng đăng ký thuế và cấp mã số thuế

1. Người nộp thuế phải thực hiện đăng ký thuế và được cơ quan thuế cấp mã số thuế trước khi bắt đầu hoạt động sản xuất, kinh doanh hoặc có phát sinh nghĩa vụ với ngân sách nhà nước. Đối tượng đăng ký thuế bao gồm:
2. a) Doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân thực hiện đăng ký thuế theo cơ chế một cửa liên thông cùng với đăng ký doanh nghiệp, đăng ký hợp tác xã, đăng ký kinh doanh theo quy định của Luật Doanh nghiệp và quy định khác của pháp luật có liên quan;”

Căn cứ khoản 3, khoản 4 Điều 91 Luật quản lý thuế số 38/2019/QH14 ngày 13/6/2019:

Điều 91. Áp dụng hóa đơn điện tử khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ

3. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thuộc trường hợp quy định tại khoản 5 Điều 51 của Luật này và các trường hợp xác định được doanh thu khi bán hàng hóa, dịch vụ sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ.
4. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không đáp ứng điều kiện phải sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế quy định tại khoản 1 và khoản 3 Điều này nhưng cần có hóa đơn để giao cho khách hàng hoặc trường hợp doanh nghiệp, tổ chức kinh tế, tổ chức khác được cơ quan thuế chấp nhận cấp hóa đơn điện tử để giao cho khách hàng thì được cơ quan thuế cấp hóa đơn điện tử có mã theo từng lần phát sinh và phải khai thuế, nộp thuế trước khi cơ quan thuế cấp hóa đơn điện tử theo từng lần phát sinh.

Căn cứ khoản 2, 3 Điều 4 Thông tư 40/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn thuế GTGT, thuế TNCN và quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh:

“Điều 4. Nguyên tắc tính thuế

2. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh trong năm dương lịch từ 100 triệu đồng trở xuống thì thuộc trường hợp không phải nộp thuế GTGT và không phải nộp thuế TNCN theo quy định pháp luật về thuế GTGT và thuế TNCN. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có trách nhiệm khai thuế chính xác, trung thực, đầy đủ và nộp hồ sơ thuế đúng hạn; chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, đầy đủ của hồ sơ thuế theo quy định.
3. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo hình thức nhóm cá nhân, hộ gia đình thì mức doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống để xác định cá nhân không phải nộp thuế GTGT, không phải nộp thuế TNCN được xác định cho một (01) người đại diện duy nhất của nhóm cá nhân, hộ gia đĩnh trong năm tính thuế.”

Căn cứ khoản 1, 4 Điều 5 Thông tư 40/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính:

“Điều 5. Phương pháp tính thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai

1. Phương pháp kê khai áp dụng đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh quy mô lớn; và hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chưa đáp ứng quy mô lớn nhưng lựa chọn nộp thuế theo phương pháp kê khai.
2. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai phải thực hiện chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ. Trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực, ngành nghề có căn cứ xác định được doanh thu theo xác nhận của cơ quan chức năng thì không phải thực hiện chế độ kế toán.”

Căn cứ Khoản 1, 2 Điều 7 Thông tư 40/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính:

“Điều 7. Phương pháp tính thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoản

1. Phương pháp khoán được áp dụng đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không thuộc trường hợp nộp thuế theo phương pháp kê khai và không thuộc trường hợp nộp thuế theo từng lần phát sinh theo hướng dẫn tại Điều 5, Điều 6 Thông tư này.
2. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán (Hộ khoán) không phải thực hiện chế độ kế toán. Hộ khoán sử dụng hóa đơn lẻ phải lưu trữ và xuất trình cho cơ quan thuế các hóa đơn, chứng từ, hợp đồng, hồ sơ chứng minh hàng hóa, dịch vụ hợp pháp khi đề nghị cấp, bán lẻ hóa đơn theo từng lần phát sinh. Riêng trường hợp hộ khoán kinh doanh tại chợ biên giới, chợ cửa khẩu, chợ trong khu kinh tế cửa khấu trên lãnh thổ Việt Nam phải thực hiện việc lưu trữ hóa đơn, chứng từ, hợp đồng, hồ sơ chứng minh hàng hóa hợp pháp và xuất trình khi cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.”

Căn cứ khoản 1, điểm 2.4 khoản 2 Điều 4 Thông tư 96/2015/TT-BTC sửa đổi, bổ sung Điều 6 Thông tư 78/2014/TT-BTC (đã được sửa đổi, bổ sung tại Khoản 2 Điều 6 Thông tư số 119/2014/TT-BTC và Điều 1 Thông tư số 151/20Ị4/TT-BTC) như sau:

“Điều 6. Các khoản chi được trừ và không được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế

1. Trừ các khoản chi không được trừ nêu tại Khoản 2 Điều này, doanh nghiệp được trừ mọi khoản chi nếu đáp ứng đủ các điều kiện sau:
2. a) Khoản chi thực tế phát sinh liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
3. b) Khoản chi có đủ hoá đơn, chứng từ hợp pháp theo quy định của pháp luật.
4. c) Khoản chi nếu có hoá đơn mua hàng hoá, dịch vụ từng lần có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên (giá đã bao gồm thuế GTGT) khi thanh toán phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt.

Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt thực hiện theo quy định của các văn bản pháp luật về thuế giá trị gia tăng.

2. Các khoản chi không được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế bao gồm:

2.4. Chi phí của doanh nghiệp mua hàng hóa, dịch vụ (không có hóa đơn, được phép lập Bảng kê thu mua hàng hóa, dịch vụ mua vào theo mẫu số 01/TNDN kèm theo Thông tư số 78/2014/TT-BTC) nhưng không lập Bảng kê kèm theo chứng từ thanh toán cho người bán hàng, cung cấp dịch vụ trong các trường hợp:

– Mua hàng hóa là nông, lâm, thủy sản của người sản xuất, đánh bắt trực tiếp bán ra;

– Mua sản phẩm thủ công làm bằng đay, cói, tre, nứa, lá, sống, mây, rơm, vỏ dừa, sọ dừa hoặc nguyên liệu tận dụng từ sản phấm nông nghiệp của người sản xuất thủ công không kinh doanh trực tiếp bán ra;

– Mua đất, đá, cát, sỏi của hộ, cá nhân tự khai thác trực tiếp bán ra;

– Mua phê liệu của người trực tiếp thu nhặt;

– Mua tài sản, dịch vụ của hộ, cá nhân không kinh doanh trực tiếp bán ra;

– Mua hàng hóa, dịch vụ của cá nhân, hộ kinh doanh (không bao gồm các trường hợp nêu trên) có mức doanh thu dưới ngưỡng doanh thu chịu thuế giá trị gia tăng (100 triệu đồng/năm).

Bảng kê thu mua hàng hóa, dịch vụ do người đại diện theo pháp luật hoặc người được ủy quyền của doanh nghiệp ký và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực. Doanh nghiệp mua hàng hóa, dịch vụ được phép lập Bảng kê và được tính vào chi phí được trừ. Các khoản chi phí này không bắt buộc phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt. Trường hợp giá mua hàng hóa, dịch vụ trên bảng kê cao hơn giá thị trường tại thời điểm mua hàng thì cơ quan thuế căn cứ vào giá thị trường tại thời điếm mua hàng, dịch vụ cùng loại hoặc tương tự trên thị trường xác định lại mức giá để tính lại chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế.”

Căn cứ Điều 5, Điều 18 Luật thuế Giá trị gia tăng năm 2024

Điều 5: Đối tượng không chịu thuế GTGT Luật thuế GTGT năm 2024

25. Hàng hóa, dịch vụ của hộ, cá nhân sản xuất, kinh doanh có mức doanh thu hằng năm từ 200 triệu đồng trở xuống; tài sản của tổ chức, cá nhân không kinh doanh, không phải là người nộp thuế giá trị gia tăng bán ra; hàng dự trữ quốc gia do cơ quan dự trữ quốc gia bán ra; các khoản thu phí, lệ phí theo quy định của pháp luật về phí và lệ phí.

Điều 18. Hiệu lực thi hành Luật thuế GTGT năm 2024

1. Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2025, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.
2. Quy định về mức doanh thu của hộ, cá nhân sản xuất, kinh doanh thuộc đối tượng không chịu thuế tại khoản 25 Điều 5 của Luật nàyvà Điều 17 của Luật nàycó hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2026.

KẾT LUẬN

Căn cứ các quy định trên,

1. Trường hợp trường hợp Doanh nghiệp của bạn mua hàng hóa, dịch vụ của cá nhân có doanh thu bán ra DƯỚI 100.000.000 đồng/năm thì ĐƯỢC phép lập Bảng kê thu mua hàng hóa, dịch vụ mua vào theo mẫu số 01/TNDN kèm theo Thông tư số 78/2014/TT-BTC để tính vào chi phí.
2. Trường hợp Doanh nghiệp của bạn mua hàng hóa, dịch vụ của cá nhân có doanh thu bán ra TRÊN 100.000.000 đồng/năm thì KHÔNG ĐƯỢC lập Bảng kê thu mua hàng hóa, dịch vụ mua vào theo mẫu số 01/TNDN kèm theo Thông tư số 78/2014/TT-BTC để tính vào chi phí.

a/ Để được tính vào chi phí với hàng hóa, dịch vụ Doanh nghiệp của bạn mua của cá nhân có doanh thu bán ra trên 100.000.000 đồng/năm thì cá nhân đó phải là cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh.

Từ 01/01/2026, căn cứ khoản 25 Điều 5 và Điều 18 Luật thuế GTGT năm 2024, Quy định về mức doanh thu của hộ, cá nhân sản xuất, kinh doanh thuộc đối tượng không chịu thuế được năng từ 100.000.000 đồng lên 200.000.000 đồng/năm.

Mời các bạn tham khảo thêm 02 bài viết của Edubelife liên quan đến

• Đối với trường hợp nào, cá nhân phải khai báo hoạt động kinh doanh https://ketoanhongtrang.vn/khi-nao-ca-nhan-phai-dang-ky-kinh-doanh/

• Hướng dẫn chi tiết về kê khai thuê đối với cá nhân, hộ kinh doanh

https://ketoanhongtrang.vn/thong-tu-40-2021-tac-dong-lon-den-nghia-vu-thue-ca-nhan-kinh-doanh/

b/ Nếu cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai thì sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ.

c/ Nếu cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán nhưng cần có hóa đơn để giao cho khách hàng thì được cơ quan thuế cấp hóa đơn điện tử có mã theo từng lần phát sinh và phải khai thuế, nộp thuế trước khi cơ quan thuế cấp hóa đơn điện tử theo từng lần phát sinh.

BIZMAP – Bản đồ kinh doanh & EDUBELIFE xin gửi kèm theo “công văn số 1442/CCT-TTTBTK ngày 13 tháng 11 năm 2024 của Cục thuế Tỉnh Nam Định giải đáp về chủ đề trên để các bạn có thêm bằng chứng pháp lý tham chiếu.

Chân thành cảm ơn bạn đã quan tâm, theo dõi. , Bản đồ kinh doanh BIZMAP & EDUBELIFE kính chúc các doanh nghiệp ngày càng phát triển bền vững. Chúc các nhân sự tài chính kế toán ngày càng có thu nhập cao và được Ban giám đốc tin tường, trọng dụng!